عوامل مختلفی باعث ایجاد انواع سرطان می­شوند. تحقیقات بر روی این عوامل همچنان ادامه دارد و محققان به دنبال راه­های بیشتری برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان هستند. اگرچه هیچ راه اثبات شده­ای برای پیشگیری کامل از سرطان پستان وجود ندارد، اما می­توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد.

گزینه­‌های زیر می­توانند برای کسانی که در معرض خطر بالاتری هستند، مفید واقع شوند.

1. سبک زندگی سالم برای پیشگیری از سرطان پستان

الف) ورزش و فعالیت بدنی

فعالیت بدنی می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد. طبق مطالعاتی که در سال 2014 منتشر شد، در زنانی که یک تا دو ساعت در هفته پیاده­روی تند دارند، خطر ابتلا به سرطان پستان تا 18% کاهش می‌یابد. ورزش همیشه به معنای تمرینات سنتی باشگاه  نیست. می‌توانید با بچه‌ها بدوید و یا یک بازی ورزشی انجام دهید.

ب) ترک الکل

خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که روزانه دو تا پنج لیوان نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، نسبت به زنانی که الکل مصرف نمی‌کنند، یک و نیم برابر بیشتر است.

ج) ترک سیگار

مطالعات متعددی ارتباط بین سیگار کشیدن و خطر ابتلا به سرطان پستان و همچنین خطر عود آن را نشان داده­اند. اعتقاد بر این است که استنشاق دود دست دوم نیز در افزایش خطر نقش دارد.

د) رژیم غذایی بدون چربی

رژیم غذایی کم­ چربی نه تنها خطر چاقی را کاهش می­دهد، بلکه می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را نیز کاهش دهد. مشخص شده است که استروژن نقش مهمی در ایجاد سرطان پستان دارد و بافت چربی حاوی مقادیر کمی از این هورمون است. تاکنون هیچ تحقیق قطعی در مورد تاثیر مصرف چربی در خطر ابتلا به سرطان پستان انجام نشده است، اما مطالعات متعدد به این نتیجه رسیده­اند که چاقی نقش مهمی در ایجاد سرطان پستان دارد.

ه) در صورت تمایل، اقدام سریع‌تر در جهت بارداری

همیشه نمی­توان بطور دقیق برای بارداری برنامه ریزی کرد، اما تحقیقات نشان داده است که نداشتن فرزند بیولوژیک یا داشتن اولین فرزند در اواسط 30 سالگی یا بعد از آن، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می­دهد.

و) شیردهی

محققان بر این باورند که ماه‌های بدون پریود در دوران بارداری و شیردهی، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد. این نتایج منطبق بر داده‌هاییست که نشان می‌دهد قاعدگی دیرهنگام و یائسگی زودرس نیز خطر را کاهش می‌دهند. این موارد در واقع فرد را در معرض استروژن کمتری قرار می­دهد. قرار گیری در معرض استروژن یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان می­باشد.

2. راهکارهای پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان برای زنانی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند​

اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستید (به عنوان مثال، به دلیل داشتن سابقه خانوادگی قوی سرطان پستان، یا جهش در ژن­‌هایی مانند BRCA1 و BRCA2 که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می­دهند)، می­توانید برای کاهش احتمال ابتلا به این سرطان، موارد زیر را در نظر بگیرید.

الف) آزمایش و مشاوره ژنتیک​

برخی از افراد جهش­های ژنی خاصی را به ارث می­برند که می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان (و احتمالاً سایر سرطان‌ها) را افزایش دهد (این جهش­ها در بخش عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان شرح داده شده است). آزمایش ژنتیک می­تواند به دنبال جهش در برخی از این ژن­ها باشد. با اینکه آزمایش ژنتیک می­تواند برای برخی از افراد مفید باشد اما همه نیازی به آزمایش ندارند و هر فرد باید به دقت مزایا و معایب آزمایش را در نظر بگیرد.

اگر به دلیل سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان پستان، نگران افزایش خطر خود هستید، با پزشک خود صحبت کنید. 

 به عنوان اولین قدم، ممکن است پزشک از یکی از ابزارهای ارزیابی خطر که امروزه در دسترس است استفاده کند. این مدل‌های ریاضی از سابقه خانوادگی و سایر عوامل استفاده می‌کنند تا به شما و پزشکتان کمک کنند تا در مورد خطر ابتلا به جهش ژنی ارثی BRCA اطلاعات بهتری کسب کنید. اما این ابزارهای ارزیابی کامل نیستند و هر کدام ممکن است نتایج متفاوتی به دست آورند، بنابراین پزشکان همچنان در تلاش هستند تا بهترین روش استفاده از آن­ها را بیابند.

صرف نظر از اینکه کدام یک از این ابزارها استفاده می­شود، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که از صحبت با یک مشاور ژنتیک یا سایر متخصصان بهداشتی که در زمینه مشاوره ژنتیک آموزش دیده­اند، بهره­مند شوید. آن­ها می­توانند سابقه خانوادگی شما را با جزئیات بررسی کرده و ببینند چقدر احتمال دارد که شما یک سندرم سرطان خانوادگی مانند HBOC داشته باشید. مشاور همچنین می‌تواند آزمایش‌های ژنتیکی را برای شما شرح داده و به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا آزمایش ژنتیک برای شما مناسب است یا خیر. اگر تصمیم به انجام آزمایش گرفتید، مشاور ژنتیک (یا سایر متخصصان سلامت) می‌توانند به شما و احتمالاً سایر اعضای خانواده توضیح دهد که نتایج بدست آمده به چه معنی هستند.

برخی از گروه­های متخصص دستورالعمل­هایی را تدوین کرده­اند و طبق آن پزشک تصمیم می­گیرد که آیا فرد به مشاوره و آزمایش ژنتیک برای بررسی جهش BRCA و دیگر جهش­‌ها، نیاز دارد یا نه. این دستورالعمل ها می توانند پیچیده باشند و همه پزشکان با آنها موافق نیستند، اما به طور کلی شامل دو گروه اصلی از افراد می­شود:

– اکثر پزشکان موافقند که مشاوره و آزمایش در موارد زیر می­تواند برای افرادی که قبلا به این سرطان مبتلا شده­اند مفید باشد:

– مشاوره و آزمایش ژنتیک ممکن است برای سایر افرادی که در معرض خطر جهش‌های ژنی ارثی هستند نیز توصیه شود، از جمله:

آزمایش ژنتیک چگونه انجام می­شود؟​

آزمایش ژنتیک را می­توان بر روی نمونه‌­های خون یا بزاق، یا با استفاده از سواب داخل گونه انجام داد. نمونه­ها برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می­شوند.

جهش‌های احتمالی زیادی در ژن‌های BRCA وجود دارد. آزمایش می­تواند به دنبال یک (یا چند جهش) خاص بوده و یا می­توان آزمایش‌های گسترده­تری را برای جستجوی بسیاری از جهش­های مختلف BRCA انجام داد. برای مثال، اگر فردی به دلیل داشتن یک عضو خانواده با جهش شناخته شده BRCA در حال آزمایش است، آزمایش ممکن است فقط بر روی آن جهش خاص متمرکز شود. در افراد یهودی تبار اشکنازی، آزمایش ممکن است بر روی جهش‌هایی از BRCA متمرکز شود که در این گروه از افراد شایع‌تر است. اما اگر دلیلی برای مشکوک شدن به یک تغییر ژنی خاص وجود نداشته باشد، آزمایش احتمالاً به دنبال جهش­های مختلف BRCA خواهد بود. بسته به شرایط، آزمایش ممکن است برای بررسی تغییرات در سایر ژن­ها نیز انجام شود.

آزمایش ژنتیک کامل نیست. ممکن است آزمایش­ها برای برخی از افراد پاسخ روشنی ارائه نکنند. به همین دلیل است که ملاقات با یک مشاور ژنتیک یا متخصص ژنتیک سرطان قبل از آزمایش اهمیت زیادی دارد.

نتایج آزمایشات ژنتیکی ممکن است به شرح زیر باشد:

اگر آزمایش یک جهش مهم را پیدا کند، ممکن است اقداماتی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان (یا سایر سرطان­‌ها) انجام شود. اگر قبلا سرطان پستان برای شما تشخیص داده شده است، یک نتیجه مثبت ممکن است بر گزینه­های درمانی سرطان پستان شما تاثیر بگذارد.

فهمیدن اینکه این آزمایش جهشی را پیدا نکرده است، می­تواند اطمینان بخش باشد. اما مهم است که بدانید نتایج آزمایش ژنتیک همیشه نمی­تواند تضمین کند که شما در معرض خطر بیشتر قرار ندارید. به عنوان مثال، ممکن است این احتمال وجود داشته باشد که یک تغییر ژنی داشته باشید که در حال حاضر آزمایش نشده است.

در برخی موارد، آزمایش ممکن است نتواند به طور قطعی بگوید که آیا شما جهش ژنی دارید یا خیر.

این بدان معنی است که آزمایش یک تغییر ژنی را پیدا کرد، اما مشخص نیست که آیا این تغییر خاص بر خطر ابتلا به سرطان پستان در شما تاثیر می­گذارد یا خیر.

نتایج آزمایش‌های ژنتیکی گاهی اوقات می‌توانند پیچیده یا گیج‌کننده باشند، به همین دلیل مهم است که با کمک یک مشاور ژنتیک یا متخصص ژنتیک سرطان آن­ها را بررسی کنید.

ب) استفاده از دارو برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان​

در زنان خاصی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند می­توان برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان، از داروهای خاصی استفاده کرد.

تاموکسیفن و رالوکسیفن تنها داروهایی هستند که در ایالات متحده برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان تایید شده‌اند. مطالعات نشان داده­اند که تاموکسیفن و رالوکسیفن خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان با خطر بالاتر از حد متوسط را کاهش می­دهند. البته این داروها می­توانند خطرات و عوارض جانبی خاص خود را داشته باشند.

هر دوی این داروها، تعدیل کننده­های انتخابی گیرنده استروژن[1]  (SRMs)هستند. این داروها تنها در برخی از بافت­های بدن بر علیه هورمون استروژن عمل می­کنند (یا آن را مسدود می­کنند)، اما تاثیری بر دیگر بافت­ها ندارند. استروژن می­تواند باعث رشد سلول‌های سرطان پستان شود. هر دوی این داروها دریافت استروژن را در سلول‌های پستان مسدود می‌کنند، به همین دلیل است که می‌توانند در کاهش خطر سرطان پستان مفید باشند.

این داروها بیشتر به دلایل دیگر استفاده می‌شوند:

هنگامی که از این داروها به هدف کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان استفاده می­شود، طول مدت مصرف معمولا 5 سال است. هر دو دارو قرص­­هایی هستند که یک بار در روز مصرف می­شوند؛ البته تاموکسیفن به شکل مایع نیز موجود است. رالوکسیفن فقط برای زنان یائسه تایید شده است اما تاموکسیفین گزینه­ایست برای زنان یائسه و همچنین آن­هایی که این مرحله را پشت سر نگذاشته­اند.

تاثیر این داروها بر خطر ابتلا به سرطان پستان در مطالعات مختلف متفاوت بوده است. هنگامی که نتایج همه مطالعات با هم جمع شوند، این داروها می­تواند حدود 40% (بیش از یک سوم) این خطر را کاهش دهند.

اگرچه دارویی که می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را تا حدود 40% کاهش دهد، خوب به نظر می­رسد، اما بدین معنی نیست که همه باید از آن استفاده کنند. انتخاب این راه پیشگیری به میزان خطر اولیه شما بستگی دارد. پزشک شما می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را بر اساس عواملی مانند سن، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی تخمین بزند و به شما کمک کند تا متوجه شوید که آیا مصرف این داروها برای شما مفید است یا نه.

عوارض جانبی احتمالی:​

شایع­ترین عوارض جانبی این داروها علائم یائسگی است. گرگرفتگی و تعریق شبانه از جمله این موارد است. تاموکسیفن همچنین می­تواند باعث خشکی و ترشحات واژن شود. دوره قاعدگی در زنانی که قبل از یائسگی تاموکسیفن مصرف می­کنند، ممکن است نامنظم یا حتی متوقف شود. اگرچه اغلب پس از قطع دارو، قاعدگی دوباره شروع می­شود، اما همیشه اینطور نیست و برخی از زنان یائسه می­شوند. این احتمال در زنانی که در زمان شروع مصرف دارو نزدیک به یائسگی بوده­اند، بیشتر است.

سایر عوارض جانبی جدی‌­تر نادر هستند. لخته شدن خون و سرطان رحم از جمله این موارد هستند:

هم تاموکسیفن و هم رالوکسیفن خطر ایجاد لخته خون در ورید پا (ترومبوز وریدی عمقی) یا در ریه­ها (آمبولی ریه) را افزایش می­دهند. این لخته­ها گاهی اوقات می‌توانند باعث مشکلات جدی و حتی مرگ شوند. مطالعات عمده­ای که این داروها را برای پیشگیری از سرطان پستان بررسی کردند، خطر کلی این لخته­های خون در طی 5 سال درمان را کمتر از 1٪ تخمین زد. اگر در گذشته لخته خون جدی داشته­اید، این خطر می­تواند بیشتر باشد، بنابراین به طور کلی این داروها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان برای افرادی که سابقه لخته شدن خون دارند توصیه نمی‌شود.

از آنجایی که این داروها خطر ابتلا به لخته‌های خونی را افزایش می‌دهند، این نگرانی نیز وجود دارد که ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته را نیز افزایش دهند، اگرچه این موضوع مشخص نیست. ممکن است بخواهید در مورد مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی دارید، یا در معرض خطر ابتلا به آنها هستید.

از آنجایی که تاموکسیفن در رحم مانند استروژن عمل می­کند، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان­های رحم، از جمله سرطان آندومتر و سارکوم رحم را افزایش دهد. به نظر می­رسد که این افزایش خطر بیشتر بر زنان بالای 50 سال تأثیر می‌گذارد و زنان جوان­تر در معرض خطر کمتری هستند. البته افزایش کلی در خطر ابتلا به سرطان رحم با مصرف تاموکسیفن کم است (کمتر از 1٪) و در عرض چند سال پس از قطع دارو به حالت عادی باز می­گردد.

اگر به خصوص بعد از یائسگی، تاموکسیفن مصرف می­کنید و خونریزی واژینال یا لکه بینی غیرطبیعی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا اینها علائم احتمالی سرطان رحم هستند.

رالوکسیفن مانند استروژن در رحم عمل نمی کند و با افزایش خطر سرطان رحم مرتبط نیست.

برای زنان یائسه که در معرض خطر بالاتر از حد متوسط برای ابتلا به سرطان پستان هستند و مصرف دارو را به‌عنوان روش پیشگیری انتخاب کرده­‌اند، ممکن است به جای تاموکسیفن یا رالوکسیفن، داروهایی به نام مهارکننده‌های آروماتاز (AIs) پیشنهاد شود.

مهارکننده­‌های آروماتاز با متوقف کردن آنزیم آروماتاز در بافت چربی، از تغییر هورمون­‌های دیگر به استروژن جلوگیری کرده و سطح آن را کاهش می­دهند. (استروژن می­تواند باعث رشد سلول­‌های سرطانی پستان شود). البته این داروها مانع از ساخت استروژن توسط تخمدان­‌ها نمی‌شوند و فقط سطح استروژن را در زنانی که تخمدان آن­ها این هورمون را نمی­‌سازد (مانند زنانی که قبلا یائسه شده‌­اند) کاهش می‌­دهد. به همین دلیل، عمدتا برای زنانی که قبلا یائسه شده‌­اند تجویز می­شود.

AI هایی که نقششان در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان مشخص شده است عبارتند از:

– آناستروزول (آریمیدکس)

– اگزمستا (آروماسین)

این داروها، مانند تاموکسیفن، بیشتر برای درمان سرطان گیرندۀ هورمونی مثبت استفاده می‌­شوند تا کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان. هنگامی‌که این داروها برای اهداف پیشگیرانه استفاده می­‌شوند، طول مدت مصرف معمولا 5 سال می­باشد. AIها اکثرا به‌صورت قرص بوده و یک بار در روز مصرف می­شوند.

بااینکه این داروها در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان مورد تایید FDA نیستند، اما برخی از گروه­‌های متخصص آن­ها را به عنوان گزینه­‌هایی (همراه با تاموکسیفن و رالوکسیفن) برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان یائسه­ای که در معرض خطر هستند، در نظر می­گیرند. به عنوان مثال، این داروها می­توانند یک گزینۀ معقول برای زنانی باشند که خطر لخته شدن خون در آن­ها زیاد بوده و بنابراین نباید تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف کنند.

– خطرات و عوارض جانبی

شایع‌ترین عوارض جانبی AI علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن است.

این داروها همچنین می­توانند باعث درد عضلات و مفاصل شوند. این عارضۀ جانبی می­تواند آنقدر جدی باشد که باعث قطع مصرف دارو شوند.

برخلاف تاموکسیفن و رالوکسیفن، AIها می­‌توانند فرایند نازک شدن استخوان­‌ها را تسریع کرده و منجر به پوکی استخوان شوند. به‌همین دلیل، پزشکان اغلب قبل از شروع مصرف یکی از این داروها، بررسی تراکم استخوان را توصیه می­کنند.

AI می­تواند میزان کلسترول را نیز افزایش دهد. بنابراین زنانی که از قبل بیماری قلبی دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات قلبی باشند.

ج) استفاده از جراحی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان​

برخی از زنانی که در معرض خطر بسیار بالای ابتلا به سرطان پستان قرار دارند، ممکن است جراحی پیشگیرانه برداشتن پستان خود (ماستکتومی پیشگیرانه) را برای کاهش خطر انتخاب کنند.

ماستکتومی پیشگیرانه می­تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را تا 90% یا بیشتر کاهش دهد، اما تضمین نمی­کند که فرد به سرطان پستان مبتلا نشود. این مساله به این دلیل است که حذف تمام سلول­های پستان حتی با ماستکتومی امکان پذیر نیست. سلول‌هایی که باقی مانده‌اند ممکن است همچنان به سرطان تبدیل شوند.

موارد زیر می­توانند چنین جراحی­هایی را برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان در نظر بگیرند:

قبل از انجام این نوع جراحی، بسیار مهم است که با یکی از اعضای گروه پزشکی یا یک مشاور ژنتیک صحبت کنید تا متوجه شوید که در مقابل احتمال خطرات و عوارض جانبی چقدر ممکن است از آن سود ببرید. همچنین ممکن است بخواهید قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا این جراحی برای شما مناسب است یا خیر، از پزشک­های دیگر نیز کمک بگیرید و همچنین با افراد دیگری که این جراحی را انجام داده­اند صحبت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مشاوره درمانی

 فرم زیر را پر نمایید ، در اولین فرصت با شما تماس خواهیم گرفت.

لطفاً برای تکمیل این فرم، جاوا اسکریپت را در مرورگر خود فعال کنید.