درمان هدفمند سرطان پستان
درمان هدفمند سرطان پستان
مدیریت سرطان پستان به میزان سلامت فرد مبتلا، ویژگیهای مولکولی موردی سرطان و میزان گسترش تومور در زمان تشخیص بستگی دارد.
تومورهای موضعی
بیمارانی که تومور آنها به خارج از بافت پستان گسترش نیافته است، اغلب تحت عمل جراحی برای برداشتن تومور و برخی بافتهای اطراف آن قرار میگیرند. روش جراحی معمولاً بهگونهای انتخاب میشود که تا حد امکان بافت سالم پستان حفظ شود و فقط تومور (لامپکتومی) یا بخش بزرگتری از پستان (ماستکتومی جزئی) برداشته شود. برای بیماران دارای تومورهای بزرگ یا متعدد، بیماران با خطر ژنتیکی بالا برای سرطانهای بعدی، یا افرادی که قادر به دریافت پرتودرمانی نیستند، ممکن است حذف کامل پستان(های) آسیب دیده (ماستکتومی کامل) انتخاب شود. برای کاهش خطر گسترش سرطان درزنان، اغلب نزدیکترین غدد لنفاوی را با روشی به نام نمونهبرداری گرههای لنفاوی نگهبان خارج میکنند. به این ترتیب که ماده رنگی در نزدیکی محل تومور تزریق میشود و چند ساعت بعد گرههای لنفاوی که رنگ در آن تجمع مییابد خارج میشود.
پس از جراحی، بسیاری از بیماران تحت پرتودرمانی (رادیوتراپی) قرار میگیرند تا احتمال عود سرطان کاهش یابد. بیمارانی که لامپکتومی کردهاند و نیز بیمارانی که ماستکتومی کردهاند و در معرض خطر گسترش تومور هستند – تومور بزرگتر از پنج سانتیمتر داشته یا سلولهای سرطانی در گرههای لنفاوی مجاور مشاهده شده – در محل زخم ماستکتومی و دیواره قفسه سینه تحت پرتودرمانی به پستان قرار میگیرند و اشعه دریافت میکنند. اگر سلول های سرطانی به گرههای لنفاوی مجاور گسترش یافته باشند، آن گرههای لنفاوی نیز تحت تابش قرار میگیرند. تابش معمولاً پنج روز در هفته، تا هفت هفته داده میشود.رادیوتراپی برای سرطان پستان معمولاً از طریق پرتودرمانی خارجی انجام میشود، بهگونهای که دستگاهی پرتوهای تابشی را بر روی قسمتهای مورد نظر بدن متمرکز میکند. در عوض، برخی تحت براکی تراپی قرار میگیرند، به شکلی که مواد رادیواکتیو در دستگاهی قرار گرفته و در محل جراحی که تومور از آن خارج شده است، قرار داده میشود. مواد رادیواکتیو تازه دو بار در روز به مدت پنج روز اضافه میشود، سپس دستگاه خارج میشود. جراحی و پرتودرمانی معمولاً تومور فرد را از بین میبرد. کمتر از 5 درصد افرادی که تحت درمان قرار گرفته اند، دچار رشد مجدد تومور میشوند. پس از جراحی و پرتودرمانی، بافت پستان را میتوان با جراحی بازسازی نمود که با افزودن ایمپلنت پستان یا انتقال بافت اضافی از قسمت دیگری از بدن به محل مورد نظر انجام میشود.
شیمی درمانی احتمال عود سرطان در ده سال آینده را حدود یک سوم کاهش میدهد. با این وجود، 1-2٪ از کسانی که شیمی درمانی میکنند عوارض جانبی خطرناک و دائمی را تجربه میکنند. برای متعادل کردن این مزایا و مخاطرات، شیمیدرمانی به طور معمول برای افرادی که خطر عود سرطان بیشتری دارند ارائه میشود. هیچ محدودیت خطر مشخصی برای ارائه شیمی درمانی وجود ندارد. تعیین اینکه چه کسی باید شیمیدرمانی دریافت کند بحثبرانگیز است. داروهای شیمیدرمانی معمولاً در دورههای دو تا سه هفتهای تجویز میشوند. همچنین لازم به ذکر است که دورههای درمان دارویی با دورههای استراحت برای بهبودی از عوارض جانبی درمانها در هم آمیخته میشود. در مجموع چهار تا شش چرخه درمانی طی میشود. گروههای زیادی از عوامل شیمیدرمانی برای درمان سرطان پستان مؤثر هستند، از جمله داروهای آلکیلهکننده DNA (سیکلوفسفامید)، آنتراسایکلینها (دوکسوروبیسین و اپی روبیسین)، آنتیمتابولیتها (فلوراوراسیل، کپسیتابین و متوترکسات)، تاکسانها (دوستاکسل و پاکلیتئوم باسکسل). (سیس پلاتین و کربوپلاتین). دورههای شیمیدرمانیهای مختلف معمولاً به صورت ترکیبی داده میشوند، با داروهای شیمیدرمانی خاص که بر اساس سلامت فرد مبتلا و عوارض جانبی شیمیدرمانیهای مختلف انتخاب میشوند. آنتروسیکلینها و سیکلوفسفامید در کمتر از 1 درصد افراد تحت درمان، باعث سرطان خون میشوند. آنتروسیکلینها همچنین باعث نارسایی احتقانی قلب در کمتر از 1 درصد افراد تحت درمان میشوند. تاکسانها باعث نوروپاتی محیطی (نوعی بیماری عصبی) میشوند که در 5 درصد افراد تحت درمان دائمی است. همین دورههای شیمیدرمانی را میتوان قبل از جراحی – به نام درمان نئواجوانت – و با هدف کوچک کردن تومورها و حذف ایمن آنها تجویز کرد.
برای بیماران HER2 مثبت، افزودن آنتیبادی تراستوزوماب هدفمند HER2 به شیمی درمانی، احتمال عود سرطان و مرگ را حداقل تا یک سوم کاهش میدهد. تراستوزوماب هر هفته یا هر سه هفته یک بار بهمدت دوازده ماه تجویز میشود. با افزودن دومین آنتیبادی هدفمند HER2 یعنی؛ Pertuzumab اثربخشی درمان کمی افزایش مییابد. در موارد نادر، تراستوزوماب میتواند عملکرد قلب را مختل کند، بنابراین معمولاً همراه با آنتراسیکلینها که خود میتوانند به قلب آسیب برساند تجویز نمیشود.
پس از دوره شیمی درمانی، بیماران با تومورهای ER مثبت یا PR مثبت، از درمان هورمونی درونریز بهرهمند میشوند تاسطح استروژن و پروژسترون کاهش یابد، زیرا این نوع سرطان پستان برای زنده ماندنی به آن نیاز دارد. درمان با تاموکسیفن گیرنده استروژن را در پستان و برخی بافتهای دیگر مسدود میکند و خطر مرگ ناشی از سرطان پستان را تا حدود 40 درصد در ده سال آینده کاهش میدهد. مسدود کردن شیمیایی تولید استروژن با داروهای هدفگیرندهی هورمون GnRH (گوسرلین، لوپرولید یا تریپتورلین) و مهارکنندههای آروماتاز (آناستروزول، لتروزول یا اگزمستان) اندکی زندهمانی را بهبود میبخشد، اما عوارض جانبی شدیدتری دارد. عوارض جانبی کاهش استروژن شامل گرگرفتگی، ناراحتی واژن و درد عضلات و مفاصل است. درمان هورمونی معمولاً حداقل برای پنج سال پس از جراحی و شیمی درمانی توصیه میشود و گاهی اوقات برای 10 سال یا بیشتر ادامه مییابد.
سرطان پستان متاستاتیک
از هر 5 نفری که برای سرطان موضعی پستان تحت درمان قرار میگیرند، حدود 1 نفر، گسترش تومور به نقاط دور بدن (استخوانهای نزدیک (67٪ موارد)، کبد (41٪)، ریهها (37٪)، مغز (13٪) و صفاق (10%)) را تجربه میکند. افراد مبتلا به بیماری متاستاتیک میتوانند شیمیدرمانی بیشتری دریافت کنند که معمولاً با کپسیتابین، آنتراسایکلین یا تاکسان شروع میشود. به محض آنکه یک داروی شیمی درمانی نتواند سرطان را کنترل کند، داروی دیگری شروع میشود. علاوه بر داروهای شیمیدرمانی که برای سرطان موضعی استفاده میشود، جمسیتابین، وینورلبین، اتوپوزید و اپوتیلونها گاهی اوقات موثر هستند. بیمارانی که متاستاز استخوانی دارند باید از تزریق منظم عوامل تقویتکننده استخوان دنوزوماب و بیس فسفوناتها بهره ببرند. تزریق هر سه ماه یکبار احتمال درد استخوان، شکستگی و هیپرکلسمی استخوان را کاهش میدهد.
تا 70 درصد از مبتلایان به سرطان پستان متاستاتیک ER مثبت از درمان هورمونی درونریز اضافی بهرهمند میشوند. گزینههای درمانی شامل موارد مورد استفاده در سرطان موضعی بهعلاوه تورمیفن و فولوسترانت است که اغلب در ترکیب با مهارکنندههایCDK4/6 (palbociclib، ribociclib یا abemaciclib) استفاده میشوند. هنگامی که یک درمان درونریز با شکست مواجه شود، درمان دوم شروع خواهد شد. برخی به سومین درمان متوالی نیز پاسخ میدهند. افزودن یک مهارکننده mTOR، اورولیموس، میتواند پیشرفت تومورها را کاهش دهد.
افراد مبتلا به بیماری متاستاتیک HER2 مثبت میتوانند با استفاده از آنتیبادی تراستوزوماب هدفمند HER2 بهتنهایی، همراه با پرتوزوماب یا همراه با شیمی درمانی بهرهمند شوند. بیمارانی که تومورهایشان در حضور تراستوزوماب به پیشرفت خود ادامه میدهد از کونژوگههای دارویی آنتیبادی HER2 (آنتیبادیهای HER2 جفتشده با داروهای شیمیدرمانی) مانند تراستوزوماب-امتانسین یا تراستوزوماب-دروکستکان بهره ببرند. آنتیبادی مارگتوکسیماب هدفگیرندهی HER2 نیز میتواند زندهمانی را افزایش دهد. گزینهی دیگر مورد استفاده، مهارکنندههای HER2 مانند لاپاتینیب، نراتینیب یا توکاتینیب هستند که میتوانند زندهمانی را افزایش دهند.
درمانهای هدفمند اختصاصی برای بیمارانی که تومورهایشان دارای جهشهای ژنی خاصی هستند، مورد استفاده قرار میگیرند: Alpelisib یا Capivasertib برای کسانی که دارای جهشهایی فعالکنندهی پروتئین PIK3CA هستند، مورد استفاده قرار میگیرد. مهارکننده های PARP (اولاپاریب و تالازوپاریب) برای بیمارانی تجویز میشود که دارای جهش غیرفعالکننده در ژن BRCA1 یا BRCA2 هستند. آنتی بادی بازدارنده نقطه بازرسی ایمنی اتزولیزوماب، در درمان تومورهای بیانکنندهی PD-L1 استفاده میشود. در آخر، ایمونوتراپی با pembrolizumab برای درمان تومورهای دارای جهش در مسیرهای مختلف ترمیم DNA بهکار میرود.